3 maanden later

Na een paar maanden ups en downs, heb ik het gevoel dat we nu echt op het juiste (stabiele) spoor zitten en er eigenlijk alleen maar een sterkere relatie door hebben gekregen. Voor mijn gevoel zijn we sterker dan ooit, zie ik meer dan ooit de voordelen, en weet ik zeker dat ik nooi meer anders wil. (zeker weten doe je dat nooit natuurlijk, maar zo voelt het wel, en dat is belangrijk)

Toch merkten we ondanks dat alles zo goed op zijn plek viel na de (zelf)diagnose en de handvatten die we kregen om er aan te werken, ook een terugval. Toen de ‘nieuwigheid’ en de 'ohhh zo werkt dat dus' er af was, ontstonden er toch nieuwe worstelingen. Bij Michael was dat omdat hij ineens echt besefte 'anders' te zijn. Hij dacht altijd dat hij gewoon (nog) niet goed was in bepaalde dingen, maar dat dat nog wel zou komen. Door alle kennis over Asperger die hij nu had, besefte hij dat sommige dingen misschien nooit zouden kunnen komen en bepaalde moeilijkheden gewoon door de Asperger kwamen. Net als dat ik dat in het begin moest accepteren, moest hij dat nu ook. Ik was dat stadium inmiddels al gepasseerd en vroeg hem daardoor veel vaker dan normaal hoe bepaalde situaties voor hem werkte of legde uit hoe ze voor mij werkte. Bij Michael viel dat volkomen verkeerd. Hij zag alles dat ik zei als kritiek. Kritiek over hoe hij het deed en hoe het moest. Vroeger was hij altijd nieuwsgierig en leergierig in die situaties, maar de diagnose had hem heel onzeker gemaakt en zorgde ervoor dat hij het dus als kritiek ervoer. 
Doordat ik dat helemaal niet besefte ging ik gewoon door met dezelfde omgang als voorheen en zelfs iets meer uitleg soms dan vroeger. Hoewel goed bedoeld, werkte het op dat moment nog compleet averechts.

Michael is daarin ook wel een echte Aspie, dus duurde het behoorlijk lang om erachter te komen wat er precies speelde. In plaats van mij vertellen dat mijn opmerkingen als kritiek op hem overkwamen, reageerde hij op alles dat ik zei geïrriteerd. De hele dag geïrriteerde reacties krijgen, zelfs op totaal ongerelateerde dingen, had uiteraard ook zijn weerslag op mij, waardoor het uiteindelijk vaak uitmondde in geruzie.

Maar als ik nog wel mijn geduld kon bewaren, kwam ik er ook met veel vragen maar niet achter wat er toch aan de hand was. Pas toen er een ruzie op een hoogtepunt kwam, kwam het er ineens uit dat hij zei "ja maar jij hebt steeds kritiek en vertelt me ‘dit doe je niet goed en zo moet het’''. Pas toen hoorde ik voor het eerst iets van ZIJN gevoel. Zíjn kant van het verhaal en hoe het op hém overkwam. 

En dat was dan ook het omslagpunt. Nadat ik uitgesproken had wat ik bedoelde en hij had uitgesproken hoe het op hem overkwam, hadden we iets om mee verder te kunnen. Dat ging gelukkig goed. We snapten elkaar weer, gebruikten tips uit de boeken die we nuttig vonden en pakten scenario's die lastig waren grondig aan. Van alles maakte ik op zijn verzoek keurige documenten. Zelfs de huishoudlijst schreef ik opnieuw, inclusief rooster.

Uitleg huishouden 2.0

Ik besefte dat mijn uitleg, hoewel ik het zelf heel uitgebreid vond, eigenlijk geen uitleg was voor iemand waarvoor de handelingen niet vanzelfsprekend waren. Michael woonde voordat hij met mij ging samenwonen nog thuis, dus had nooit het huishouden gedaan. Niets was hem dus aangeleerd en 'vanzelfsprekend' is het voor een Aspie natuurlijk nooit.

Ik zal het proberen uit te leggen met een voorbeeld dat zowel de NT lezers als de Aspie lezers kunnen snappen denk ik: Naar bed gaan. Het is natuurlijk een gek voorbeeld die niemand nodig heeft, omdat iedereen in zijn leven naar bed is gegaan, maar daarom geef ik ook juist dit voorbeeld. Puur om duidelijk te maken hoe je een situatie kunt omschrijven. Voorheen zou ik die situatie als volgt beschreven hebben:

"lichten uit in de woonkamer en deur goed checken of die op slot is. Tandenpoetsen en douchen indien nodig. Slaapkleding aan en in bed gaan liggen."

Ruim voldoende informatie voor de meesten, overdreven veel zelfs voor mijn gevoel. Maar stel je nou eens voor dat je nog nooit eerder naar bed bent gegaan, dan is het niet veel meer dan een opsomming en dat is helemaal niet voldoende. Dan weet je nog niet goed wat nou precies te doen.

Nu zou ik het zo omschrijven: "Als je naar bed wil omdat je moe bent bijvoorbeeld, en we zitten nog in de woonkamer, dan vind ik het fijn als je dat eerst even zegt voordat je weggaat, en ik zou het leuk vinden als je ook vraagt  of ik ook naar bed kom of nog niet (maar dat móet niet). Je doet de lichten in de woonkamer uit (als ik ook meega) en de voordeur op slot als dat nog niet gedaan is. Je poetst vervolgens je tanden, dat doe je elke avond, geen uitzondering. Douchen doe je als je dat niet 's-ochtends al hebt gedaan of als je heel erg hebt gezweet door bijvoorbeeld sporten of warm weer. Je doet je kleren die je die dag aanhad in de wasmand en je trekt een schone onderbroek aan en eventueel slaapkleding als je dat fijn vind. In de slaapkamer hoeft als we in bed liggen alleen nog maar het bedlampje aan. Ik vind het fijn als je me een kus geeft en we nog wat met elkaar praten voordat we gaan slapen. Als je dat niet wil omdat je heel erg moe bent bijvoorbeeld en meteen wil slapen, dan mag je dat zeggen, dat is niet erg. Als we echt gaan slapen doe je ook het bedlampje uit"

Michael vond het ontzettend fijn om zo'n uitgebreid scenario uitgeschreven te hebben. Gewoon om te weten wat er van hem verwacht werd in situaties, want natuurlijk hoeft hij dat niet steeds te lezen voordat hij het doet, maar het geeft wel heel veel houvast als je een keer leest wat de bedoeling is. Voor mij zijn het die frustraties als 'dat weet je toch wel' of 'dat spreekt toch voor zich' die ik hiermee vermijd. Eindelijk snap ik waar hij echt behoefte aan heeft en dat heel veel eigenlijk helemaal niet voor zich spreekt. En stiekem vind ik het zelfs wel leuk om er over na te denken en het allemaal voor hem op papier te zetten.

Een succesvolle contradictie: Spontane activiteiten plannen 

Na een tip van internet, werk ik ook aan een lijst met dingen die Michael kan doen om initiatief te tonen door mij mee te nemen naar iets leuks of me te verrassen. Er komt nul initatief uit Michael in mijn NT ogen, dus is dit onze oplossing. Hij kan zo een scenario kiezen uit de lijst om mij te verrassen. Hij kan in zijn agenda zetten dat hij dat om de maand doet bijvoorbeeld. Er staan kleine scenario's in, zoals een filmavondje thuis met een flesje wijn, en grotere verrassing scenario's zoals bij mooi weer een bootje huren bij een mooi meer en met een uitgebreide picknick als lunch.

Michael weet door iets van de lijst te kiezen zeker dat ik de uitjes leuk vind, ik heb ze immers bedacht, en hij kan zo toch de leiding nemen en mij echt mee nemen op zo’n uitje en weet exact wat van hem verwacht wordt. Dat het niet volledig spontaan vanuit hem komt vind ik helemaal niet erg.

Zo heb ik hem voorheen eens gevraagd om een keer als ik thuiskwam van een dag werken me te verrassen met eten thuis. Omdat hij niet kan koken mochten dat gewoon toastjes zijn en olijven, kaasblokjes, worstjes, etc. En een flesje wijn. Dit heeft hij nu 2x gedaan, compleet onverwachts, toen ik moe thuiskwam van mijn werk, in de veronderstelling dat ik moest gaan koken. En beide keren was ik tot tranen toe geroerd. Ik vind het zo mooi als hij zoiets doet! Ja ik heb het hem zelf gevraagd, en zo bijzonder is het niet. Maar elke keer dat hij dat doet, laat hij me zien dat hij zijn best doet om te laten zien dat hij van me houd. Als partner van een Aspie moet je leren een ander soort liefde te herkennen/lezen. Ik geloof heilig dat elke Aspie in staat is om van je te houden en om verliefd te zijn, alleen laten zij dat heel anders blijken dan een NT persoon zou doen. Of soms helemaal niet, maar dat maakt de aanwezigheid van zijn liefde voor mij niet minder waarheid.